Análise fotográfico

Holy Saturday

Aspectos formais:

Autor: Cristina Rodero Díaz.

Nacionalidade: España.

Procedencia imaxe: Colección Entre el cielo y la tierra.

Xénero: Social.

Movemento, corrente estilística: Realista.

Data de creación: Ano 2000.

Título: Holy Saturday.

Dimensións: 758x504.

Cor ou branco e negro: Branco e negro.

Lugar de realización: Puglia, Italia.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos: As mulleres e a relixión cristiana.

Plano/escala da imaxe: Plano enteiro.

Natural ou espontánea: Captura espontánea.

Análise de contido:

• Contexto: A obra foi realizada por Cristina Rodero no ano 2000, na rexión de Pluglia, co fin de formar parte da colección de Entre el Cielo y la Tierra.

<<...continúo con mi proyecto más ambicioso: Entre el cielo y la tierra, que prácticamente está terminado a la espera de que pueda salir la exposición; han sido muchos años y es una especie de retrospectiva que trata como siempre de indagar en el ser humano, lo espiritual y lo carnal>> (Cristina Rodero, 2013)

A autora fixo esta declaración nunha entrevista para a revista dixital Jot Down, e como ben expresa na mesma, a colección na que está a traballar trata de facer unha distinción entre a face espiritual, con numerosas fotografías de ritos, procesións e festividades relixiosas, e a face concupiscible, a través de fotos que desprenden erotismo.

• Retrato (individual ou grupo), escena, paisaxe, etcétera: A instantánea amosa un grupo de mulleres camiñando pola rúa.

• Resumo ou descrición do contido: a foto pertence á colección “Entre el Ciela y la Tierra”, e captura un plano enteiro dun grupo de oito mulleres ataviadas con negros atuendos e velos cubríndolles os rostros, que camiñan collidas dos brazos cara o frente. Forman parte dun grupo de mulleres católicas, onde participan mulleres de  todas as idades, que procesionan na rúa mentres realizan cantos litúrxicos sobre a morte de Cristo.

• Descritores onomásticos: Cristina Rodero, Entre el Cielo y la Tierra, Igrexa.

• Descritores xeográficos, lugares ou ámbito xeográfico da imaxe: rúa da rexión italiana de Plugia.

• Descritores temáticos: Obxectos, acción, actividades, situación ou conceptos relacionados coa fotografía: Relixión, mulleres, procesión, luto, Plugia, rúa, cantos litúrxicos, catolicismo.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

Na imaxe as mulleres camiñan e están en movemento, sen embargo, a sensación que se transmite é a de que están paradas, ancladas no tempo. A  postura, o feito de estar agarradas unhas a outras mentres camiñan con paso decidido, e máis as súas oscuras vestimentas son un reflexo realmente descriptivo da relación da muller coa relixión católica, e a unidade que con ela procesan.

Biografía de Cristina Rodero Díaz:

É unha fotógrafa nada en Puerto Llano, Cidade Real en 1949. Licenciouse en Belas Artes pola Universidade Complutense de Madrid no ano 1972, e se iniciou nesta época no mundo da fotografía nos ámbitos universitarios, dedicándose a exercer como fotógrafa á vez de ser docente na mesma Universidade. No ano 1973, e sen abandoar a docencia,  Rodero recibe unha beca de mans da Fundación Juan March, coa cal inicia o proxecto fotográfico no cal realiza ata 15.000 fotografías tomadas entre o ano 1975 e o 1988. As súas investigacións céntranse nas celebracións populares, nas tradicións relixiosas e paganas españolas, e na Europa Mediterránea. Deste traballo nace a súa obra máis significativa, chamada “España oculta”, publicada en 1989 e gañadora de numerosos premios, tales como o Premio ao libro do ano no Festival de Fotografía de Arlés ou o premio da Fundación Eugene Smith de Nueva York. O libro contén imaxes cun enorme valor antropolóxico e documental, así como artístico, debido tanto á calidade fotográfica como aos rexistros visuais personais da autora e os orixinais achegamentos ao ser humano. As imaxes poderíanse calificarse como máxicas, misteriosas e sutís, e retratan ás xente dos pobos de diferentes puntos xeográficos e culturais da península.

Cristina Rodero Díaz considérase pois, como unha das fotógradas máis relevantes e con máis trascendencia creativa de España. A súa sensibilidade e curiosidade cara os mundos que investiva, xunto co seu esforzo e traballo realizado durante anos, provocan que as súas fotografías irradien unha forza sobrecolledora sen caer no artificio nin no exhibicionismo.

A fotógrafa realizou numerosos viaxes, como a Bosnia ou Sarajevo, de mans de organizacións como a UNESCO ou Médicos sin Fonteras, nos cales sumerxiuse plenamente nas culturas e vidas das xentes que a rodearon ao longo da súa travesía. No ano 2009 comeza a traballar na empresa fotoperiodística Magnum, sendo a primeira española en ingresar nesta compañía.

Actualmente está a traballar nun amplio monográfico titulado “Entre el cielo y la tierra”, baseado no rexistro de festivais, música, sexo e erotismo. Nas súas fotos trata de representar as dúas facetas que conforman ao ser humano: a carnalidade e a espiritualidade. Nesta colección amosa multitude de fotografías tomadas en lugares diversos arredor do mundo, dende os hippies de Texas, ata a Love Parade de Berlín, pasando por Francia, América, o Caribe e Haití. A nosa foto pertence a esta colección, e foi tomada en Italia, en concreto na rexión de Pluglia.

Para rematar, a autora foi galardonada con numerosos premios, entre os que destacamos o Premio Planeta de Fotografía no ano 1983, o Premio Nacional de Fotografía do Ministerio de Cultura de Madrid, ou o Premio World Press Photo no 1993.

Le Baiser de l'Hôtel de Ville

    

Aspecto formal:

Autor: Robert Doisneau.

Nacionalidade: Francia.

Procedencia imaxe (libro, catálogo, documento dixital, etcétera): Revista Life. Pertence á colección Baisers do autor.

Xénero: Publicitario.

Movemento, corrente estilística: Escuela humanista.

Data de creación: primavera de 1950.

Título: Le baiser de l'hôtel de ville.

Dimensións: 3186 x 2652.

Cor ou branco e negro: Branco e negro.

Data de publicación: 12 de xuño de 1950.

Lugar de realización: París,  frente ao Hotel de Ville.

Orixinal ou copia: copia.

Asunto ou asuntos: A revista encargoulle ao autor que retratase unha serie de fotos que recollesen a esencia da vida en París e dos seus habitantes. O autor creou a colección Baisers, na que aparecen varias parellas exteriorizando os seus sentimentos, ás veces de forma xa planificada.

Plano/escala da imaxe (primeiro plano, plano xeral, etcétera): plano xeral.

Natural ou espontánea / pose ou preparación: pose preparada.

Análise de contido:

• Contexto: fotografía tomada tras a Segunda Guerra Mundial, e na que se ve reflexado o París da época. O autor pretendía captar o afecto entre unha parella parisina que camiñaba por unha cidade bohemia, romántica e resistente a conservar a súa esencia pese a etapa bélica que acababa de azotar Europa. De acordo coa corrente estilística que seguía o autor, a chamada escola humanística da fotografía, a imaxe exalta a importancia da figura humana, o valor da persoa e o atisbo da esperanza e da volta á normalidade. A foto está protagonizada por unha parella de dous actores, Françoise Delbart, de 20 anos, e Jacques Carteaud, de 23, ambos de nacionalidade francesa. A parella paseaba por diante da terraza na que se atopaba o fotógrafo, e casualmente bicáronse. O fotógrafo atopou nese intre a inspiración necesaria, e pedíulles por favor que posasen para el.

<<He told us we were charming, and asked if we could kiss again for the camera. We didn’t mind. We were used to kissing. We were doing it all the time then, it was delicious. Monsieur Doisneau was adorable, very low key, very relaxed.>>  (Françoise Delbart, 2005)

• Retrato (individual ou grupo), escena, paisaxe, etcétera: escena.

• Resumo ou descrición do contido: A imaxe presenta a unha parella formada por dous actores, que se bican nunha das rúas de París, diante do Hotel Ville, na plaza do concello da cidade. A foto, tomada dende unha terraza da Rue de Rivoli, parece unha escena casual, sen embargo, esta estaba controlada polo propio autor. Chama moito a atención a sensación de movemento dos transeuntes e os coches, frente a postura conxelada e contextualizada da parella no centro.

• Descritores/palabras clave onomásticos: Life, Robert Doisneau, Hotel Ville.

• Descritores xeográficos palabras clave: París, rúa de Rivoli.

• Descritores temáticos palabras clave:  parella, amor, París, rúa, anos 50, bico.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

A imaxe é un icono do París dos anos 50. Pese a que instantánea tomouse de forma xa planificada, a sensación que se transmite nela é de total espontaneidade, debido á postura relaxada e natural dos protagonistas. O que máis chama a atención desta imaxe é a perspectiva que se ofrece do movemento, pois mentres que a parella aparece totalmente centrada e inmobil, as persoas e os automóbiles que os rodean están desenfocados e en movemento.

Biografía de Robert Doisneau:

Robert Doisneau naceu en 1912, en Gentily, cerca de París.  Achegouse ao mundo da fotografía en 1929, sendo anteriormente litógrafo e grabador. Aprendeu de forma autodidáctica todo o necesario para dedicarse á mesma, pois atopou nela unha forma de inmortalizar os recordos das súas andanzas por París. A comezos dos anos 30 iniciouse como fotógrafo profesional, da man do artista André Vigneau. Doisneau era o seu axudante, e con el adquiriu amplos coñecementos de pintura, escultura e fotografía. Dende 1934 ata 1939 traballou como fotógrafo para a empresa Renault, pero en 1939 toma a decisión de dedicarse ao fotoperiodismo. Nese ano estalla a Segunda Guerra Mundial, polo que debe de abandonar o seu soño e alistarse no exército francés. Colaborou co bando da resistencia ata o fin da guerra, e tomou diversas instantáneas sobre a ocupación e liberación de París que deron a volta ao mundo. En 1949 firmou un contrato coa revista Vogue, para a cal traballou como freelance ata 1952. Grazas a este traballo conseguiu ter contactos entre as grandes influenzas da sociedade francesa, pese a que el sempre preferiu relacionarse coa xente humilde. No ano 1950, a revista Life encárgalle á axencia Rapho, para a cal traballaba Doisneau, unha reportaxe sobre os amantes de Paris. O fotógrafo acepta o encargo e é por aquel entonces cando toma a instantánea de El beso del Hôtel de Ville. Ao ano seguinte expón as súas fotos no Museo de Arte Moderno de Nueva York. No ano 1993 xurde un conflicto xudicial relacionado con esta fotografía: unha parella aseguraba ser a protagonista da foto do bico, e esixía parte dos dereitos de imaxe. A raíz desta situación xurdiron moitas similares, e  Doisneau viuse obligado a rebelar que a foto non foi tomada de forma espontánea, senon que os protagonistas, Françoise Bornet e Jacques Carteaud, estaban a posar e eran conscientes de que estaban a ser fotografiados. Morreu en París, no ano 1994, con 81 anos, deixando un fabuloso legado ás súas fillas: un conxunto de 450.000 negativos das súas fotografías. Robert Doisneau foi un home tímido e empático, que reflexaba a súa personalidade nas súas composicións. Estas transmitían tenrura, esperanza e pasión por atrapar a vida e crear arte. Actualmente, as fotos de Doisneau son consideradas como auténticos iconos da vida en París.

Sin Título, 1998

Aspectos formais:

Autor: Chema Madoz
Nacionalidade: España (Madrid)
Procedencia da imaxe: Libro electrónico: Photobolsillo.
Xénero: Fotografía Obxectual
Movemento / corrente estilística: Fotografía contemporánea
Data de creación: 1998.
Título: Sin Título,1998
Dimensións: 107,7 x 105,6 cm  

Cor ou blanco e negro: Cor. Cores frías e tonos brancos e negros.
Data de publicación: Década dos 90.
Lugar de realizacion: Madrid
Orixinal ou copia: Orixinal
Asunto ou asuntos: Búsqueda da utilidade dos obxectos máis alá da súa función habitual.
Plano / Escala da imaxe: Plano medio
Natural ou espontánea/ Pose ou preparación: Preparación.

Análise do contido:

• Contexto: Chema Madoz mostra unha inclinación cara o simbólico, con imaxes caracterizadas polas paradoxas e metáforas que o fan crear un mundo propio caracteristico da era contemporánea. A través das súas creacións Madoz cuestiona a realidade e intenta levar ao espectador ao ámbito da observación e reflexión.

• Retrato (individual ou grupo), escena, paisaxe, etcétera: Escena inmortalizada nas rúas de Madrid na que aparecen cinco obxectos, catro platos e unha alcantarilla.

• Resumo ou descrición do contido: Esta imaxe encádrase dentro do contexto da fotografía obxectual. O seu autor, Chema Madoz trata de ver máis alá dos obxectos que fotografía, buscándolles outras utilidades ou outras interpretacións. Neste caso un obxecto como a alcantarilla adquire outra utilidade a parte de recoller a auga das rúas, neste caso convírtese nun escurridor de platos como o que temos nas nosas cociñas. A escena fotografiada sitúase nas calles de Madrid, nunha beirarúa normal dunha gran cidade. Os únicos obxectos que aparecen na imaxe son catro platos e unha alcantarilla que non teñen outra función máis que mostrar as distintas utilidades dos obxectos.

•  Descritores onomásticos: Rodríguez Madoz, José María.

• Descritores xeográficos: Madrid, España.

• Descritores temáticos: Platos, alcantarilla, beirarúa, realidad, obxectos.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

É unha imaxe curiosa, ningúen espera que unha fotografía dunha alcantarilla teña o éxito que tivo esta imaxe. Precisamente este éxito é froito da sinxeleza e do coidado co que se preparou esta escena que busca ver máis alá dos obxectos cotiás.

Biografía de Chema Madoz:

José María Rodríguez Madoz naceu en Madrid no ano 1958. Estudou Historia da Arte na Universidade Complutense de Madrid, ao mesmo tempo que estudaba fotografía. Pronto as súas fotografías comezaron a chegar ao público madrileño, en 1988 a Sala Minerva do Círculo de Belas Artes inaugura a súa programación de fotografía cunha exposición dos seus traballos. Dous anos despois é cando comeza a desenvolver a idea dos obxectos, que acaban sendo tema constante na súa fotografía. Ao ano seguinte o Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía mostra a exposición “Catro direccións: fotografía contemporánea española” que se expuxo en varios países e da que forman parte varias fotografías de Madoz. En 1995 a Editorial Art-Plus de Madrid edita a súa primeira monografía: O libro “Chema Madoz (1985 – 1995)”. Tres anos máis tarde a Editorial Mestizo, A. C., de Murcia lle publica o libro “Mixtos – Chema Madoz”. No ano 1999 as súas obras chegan a Galicia, o Centro Galego de Arte Contemporáneo de Santiago de Compostela mostra a súa exposición de traballos realizados entre 1996 e 1997. Neste mesmo ano o Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía dedícalle a exposición individual “Objetos 1990 – 1999” que é a primeira que dedica a exposión a un fotógrafo español en vida.

Os premios que recibiu ao longo da súa carreira son: 1991 o premio Kodak España e no ano 2000 o Premio Nacional de Fotografía, Ministerio de Cultura, España. Premio Higasikawa. Oveseas Photographer. Higasikawa PhotoFestival, Japón. E o Premio PhotoEspaña. 

Le violon d'Ingres.

Aspectos formais:

Autor: Man Ray

Nacionalidade: Estadounidense (Philadelphia)

Procedencia da imaxe: Revista Literatura, edición XIII (1924).

Xénero: Fotografía surrealista.

Movemento / corrente estilística: Dadaísmo - Surrealismo.

Data de creación: 1924

Título: Le violon d’Ingres.

Dimensións: 29,6 x 22,7 cm.

Cor ou blanco e negro: Branco e negro.

Data de publicación: Xuño de 1924.

Lugar de realizacion: París, Francia.

Orixinal ou copia: Orixinal .

Asunto ou asuntos: Similitude entre o corpo da muller e a forma dun violín.

Plano / Escala da imaxe: Plano medio.

Natual ou espontánea/ Pose ou preparación: Preparación.

Análise do contido:

•  Contexto: Man Ray era admirador das pinturas de Jean-Auguste-Dominique Ingres e realizou unha serie de fotografías inspirado nos desnudos de Ingres, neste caso retratou a modelo Kiki de Montparnasse en turbante. Man Ray altera o que orixinalmente era un desnudo clásico

• Retrato (individual ou grupo), escena, paisaxe, etcétera: Retrato individual da modelo Kiki de Montparnasse mostrando a súa espalda desnuda á cámara.

• Resumo ou descrición do contido: Nesta imaxe vemos a unha muller sentada ao borde dunha cama, coa espalda desnuda adornada de maneira que pareza un violín. Destaca a brancura do corpo sobre o fondo escuro, que fai que se acentúen as curvas da muller e den a impresión de estar vendo un violín. Deste xeito o autor consegue manter unha tensión entre a obxectivación e a apreciación da figura femenina.

• Descritores onomásticos: Man Ray, Kiki de Montparnasse.

• Descritores xeográficos:  París, Francia. 

• Descritores temáticos: Muller, violín, música, turbante, París, desnudo, modelo.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

Esta imaxe evoca a pureza e a delicadeza do corpo dunha muller mesturado coa beleza da música. Permítenos comparar a silueta dun instrumento musical como é o violín co corpo dunha muller gardando similitude coas súas curvas e o matiz delicado que caracteriza ambas cousas.

Biografía de Man Ray: 

Man Ray (Emmanuel Radnitzky) naceu en 1890 en Filadelfia (Estados Unidos). Sempre estivo ao fronte das vangardas e traballou todos os medios, como pintura, escultura, fotografía e películas. A súa familia era xudía e se traslada a Nova York en 1897. Estudou na High Schol e na Escola de Belas Artes do Fracisco Social Center de NY. En 1913 pintou o seu primeiro cadro cubista (un retrato de Alfred Stieglitz). En 1915 fixo o seu primer one-man-show, co que se fixo famoso por toda América como un dos primeiros pintores abstractos. Máis adiante participa en experimentos fotográficos e cinematográficos e tamén na publicación do número único de “New York Dadá”.

En 1921 múdase a París e pasou o resto da súa vida alí, excepto os 10 años (1940 – 1951) que viviu en Hollywood. Conseguiu o seu maior éxito coas súas fotografías abstractas, ás que bautizou como “rayogramas” e publicou 12 destes baixo o título “Champs delicieux”.

Morre en Francia en 1976 e foi enterrado no cementerio de Montparnasse.

La Miliciana

Aspectos formais:

Autor: Alberto Korda

Nacionalidade: Cuba.

Procedencia da imaxe: Cuba.

Xénero: Fotoperiodismo.

Movemento e corrente estilística:

Data de creación: 1962.

Título: La Miliciana.

Cor ou branco e negro: Branco e negro.

Data de publicación:1967.

Lugar de realización: Cuba.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos:  a instantánea parte dun grupo de fotografías que achegannos á Revolución cubana da década dos 60, cando a guerrilla tomaba o poder en Cuba.

Plano da imaxe: primer plano, retrato.

Natural ou pose preparada: espontánea.

Análise do contido:

·      

•   Contexto: Revolución Cubana dos anos 60.

•  Retrato, escena, paisaxe...: Retrato.

•   Resumo ou descripción do contido: A imaxe amosa unha parte do que foi a revolución, aportando ademáis, algo innovador, como é unha muller guerrilleira.

•          Descritores onomásticos: Revolución / Cuba/ Mujer / Miliciana/ Arma de fuego / Soldado

•          Descritores temáticos: Unha muller revolucionaria que participa na revolución cubana e que aparenta seriedade mentras porta unha arma de lume.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

A imaxe, no seu conxunto con outras, forma parte da historia da fotografía, contribuindo a súa vez á historia do arte contemporáneo cubano. A imaxe reflexa a rebeldía dos pobos, a irremediable loita dos revolucionarios de todo o mundo, a través dunha muller, algo que resulta moi novidoso tendo en conta que a guerra era “cousade homes”.

Biografía de Alberto Korda:

Alberto Korda foi un fotógrafo cubano (nacido o 14 de setembro de 1928 na Barriada del Cerro, La Habana, e falecido en París o 25 de maio de 2001), célebre principalmente pola famosa fotografía tomada a Ernesto “Che” Guevara mirando o acto fúnebre realizado tras o atentado terrorista ao barco La Coubre, o 5 de marzo de 1960. Fundou os Estudios Korda, onde traballou entre 1953 e 1968. Este era un estudio fotográfico dedicado á moda e á publicidade, de notable éxito comercial, o que lle permitiu disfrutar dunha cómoda posición económica. É considerado o creador da fotografía de moda en Cuba, xunto á modelo Norka Méndez, coa cal estivo casado. Co triunfo da Revolución Cubana en 1959, traballou como fotógrafo do xornal Revolución e acompañou a Fidel Castro como fotógrafo en distintos percorridos que o líder cubano realizaba nesos anos. No ano 1960 realizou a famosa fotografía do Guerrilleiro Heroico, do Che, considerada un dos dez mellores retratos fotográficos de todos os tempos, ademáis de ser a obra máis reproducida da historia da fotografía. Despois de traballar como fotógrafo para Fidel Castro, Korda dedicouse á fotografía submarina, tendo bastante éxito coas súas obras.

Waiting to Register

Aspectos formais:

Autor: Matic Zorman.

Nacionalidade: Eslovenia.

Procedencia da imaxe: Eslovenia.

Dimensións: 820 x 547 cm.

Xénero: Foto xornalismo.

Movemento e corrente estilística: Nova Visión.

Data de creación: Outubro de 2015.

Título: Waiting to register.

Cor ou branco e negro: Cor.

Data de publicación: 2015.

Lugar de realización: Eslovenia.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos:  A instantánea forma parte da  serie “The balcan nights (exodus)” que mostran a vida dos refuxiados .

Plano da imaxe: primer plano.

Natural ou pose preparada: espontánea.

Análise do contigo:

•            Contexto: Refuxiados sirios en Europa.

•              Retrato, escena, paisaxe...: retrato.

•        Resumo ou descrición do contido: trátase da vida dos refuxiados en Eslovenia,        un país de transición en Europa no cal os máis de 100.000 refuxiados conforman o      5% da poboación.

•          Descritores onomásticos: Refuxiados / Wordpress2016 / Eslovenia/ Menores           refuxiados

•       Descritores temáticos: Un neno refuxiado está cuberto cun impermeable mentras      espera na liña para inscribirse en Presevo, campo de rexistro de refuxiados.   

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

A imaxe trátase dunha antitese. Isto débese a que a través dun neno, que nos transmite tenrura, narra un feito terriblemente duro como é a situación que viven os refuxiados en Europa, escapando da guerra nos seus paises.

Biografía de Matic Zorman:

Matic Zorman é un reporteiro gráfico de Eslovenia, nacido en 1986. En 2008 contribuiu  con  imáxes de noticias a unha variedade de periódicos e revistas eslovenas sobre unha base diaria, o que marcou o comezo da súa carreira. Documentou as secuelas do conflicto palestino-israelí en Gaza por primeira vez en 2010, e dende ahí centrouse nas cuestións humanitarias que permanecen ocultas nun dos conflictos más denunciados. Matic realiza proxectos documentales de información dos conflictos a través dunha historia persoal dos  afectados por ela.

Bebé

Aspectos formais:

Autor: Oliviero Toscani.

Nacionalidade: Italia.

Procedencia da imaxe: Campaña publicitaria de United Color of Benetton.

Dimensións: 613 x 407 cm.

Xénero: Publicitario.

Movemento e corrente estilística: Realismo.

Data de creación: 1991.

Título: Bebé.

Cor ou branco e negro: Cor.

Data de publicación: 1991.

Lugar de realización: estudo fotográfico.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos:  Chamamento á vida a través da imaxe dun recén nacido.

Plano da imaxe: plano xeral.

Natural ou pose preparada: preparada.

Análise do contido:

•          Contexto: Fotografía para a campaña publicitaria de United Colors of Benetton de 1991.            

•          Retrato (individual ou grupo), escena, paisaxe, etcétera: Retrato individual.

•          Resumo ou descrición do contido: Atopámonos fronte un retrato dunha bebé recen nada nas mans dun/ha médico/a. A nena aínda ten o cordón umbilical, está ensangrentada e aparece cunha expresión que nos mostra que estaba chorando no momento da realización da fotografía.  É un plano xeral, moi realista, que expresa un canto á vida. Aínda así, e a pesar da súa inocencia, foi unha foto moi polémica que obrigouse a retirar da campaña publicitaria de United Colors of Benetton.

•         Descritores onomásticos: Oliviero Toscani, Campaña publicitaria United Colors of Benetton de 1991.

•          Descritores xeográficos: estudo fotográfico

•         Descritores temáticos: bebé, parto, vida, médica/o, publicidade.

Reflexión do equipo sobre a imaxe: 

É un canto á vida. Unha imaxe moi inocente e sinxela que representa o comezo da existencia.

Biografía de Oliviero Toscani:

Oliviero Toscani, nado en Milán en 1942, estudou fotografía e artes gráficas na Universidad de Zurich de 1961 a 1965. É recoñecido internacionalmente como a forza creativa detrás das máis famosas revistas e marcas mundiais, incluíndo imaxes corporativas e campañas de publicidade para marcas como Espirit, Chanel, Robe di Kappa, Fiorucci, Prenatal, Jesus, Inter, Snai, Toyota, Ministero del Lavoro, della Salute, Artemide, Woolworth e altri.

Entre os seus últimos proxectos destacamos a colaboración con institucións e organizacións italianas: Ministero dell’Ambiente e della Salute, Regione Calabria, coa Fondazione Umberto Veronesi. Tamén e parte activa dalgunas campañas de interés e o compromiso social adicado á seguridade vial, á anorexia ou á violencia machista.

Como fotógrafo de moda traballou e segue traballando para revistas como  Elle, Vogue, GQ, Harper’s Bazaar, Esquire, Stern, Liberation, etc.  De 1982 a 2000, creou a imaxe, a identidade, a estratexia de comunicación e a presencia en liña de United Colors of Benetton, convertíndoa nuna das marcas más recoñecidas no mundo. En  1990 crea e dirixe Colores e en 1993 concibiu e dirixiu Fabrica, o centro de investigación da creatividade na comunicación moderna. De 1999 a 2000 foi o director creativo da charla mensual Talk Miramax en Nova York dirixida por Tina Brown. Toscani foi un dos fundadores da Academia de Arquitectura en Mendrisio, ensinou a comunicación visual en varias universidades e escribiu varios libros sobre a comunicación.  Despois de case cinco décadas da publicación da Innovación, a publicidade, o cine e a televisión, agora está interesado na creatividade aplicada a diversos medios de comunicación, producindo, co seu estudo, proxectos editoriais, libros, programas de televisión e exposicións. Dende 2007 Oliviero Toscani comeza raza humana, proxecto de fotografía e video das diferentes morfoloxías e as condicións humanas, para representar  todas  as expresións, a física, somática, sociais e culturais da humanidade, chegando a máis de 100 municipios italianos ademais do Estado de Israel, Palestina, Xapón, as Nacións Unidas e Guatemala. Durante case trinta anos comprometeuse co proxecto Nuevo paisaje italiano,  contra a degradación de Italia. O traballo de Toscani foi exposto na Bienal de Venecia, en Sao Paulo, na Trienal de Milán e nos museos de arte modernos e contemporáneo de todo o mundo.  Toscani gañou numerosos premios como catro Leoni d’Oro, o Gran Premio UNESCO, foi dúas veces o Gran Premio d'affichage e varios Art Directors club de todo o mundo. Foi o gañador do "heroe creativo" de Saatchi & Saatchi. A Academia de Belas Artes de Urbino concedeulle o Premio Il Sogno di Piero e recibiu da Academia de Belas Artes de Florencia o título de Académico de Honor. Oliviero Toscani é membro honorario do Comité de Leonardo e da Academia Europea. de Ciencias e Artes.

Padre e hijo llorando. Despedida de emigrantes.

Aspectos formais:

Autor: Manuel Ferrol.

Nacionalidade: Galicia, España.

Procedencia da imaxe: Publicada por primeira vez en Arxentina, en xuño de

1958, por Luís Seoane na revista “Galicia emigrante”. Foi incluída no libro “Galicia hoy”.

Xénero: Social. Emigración.

Movemento e corrente estilística: Realismo.

Data de creación: Novembro de 1957.

Título: Padre e hijo llorando. Despedida de emigrantes.

Cor ou branco e negro: Branco e negro.

Data de publicación: Xuño de 1958.

Lugar de realización: peirao de A Coruña, Galicia.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos:  Galegos emigrantes.

Plano da imaxe: plano medio.

Natural ou pose preparada: natural.

Análise do contido:

•          Contexto: Peirao de A Coruña. Ano 1957. Despedida de emigrantes.

•          Retrato, escena, paisaxe, etc: escena.

•           Resumo ou descrición do contido: Atopámonos ante unha imaxe dun fai e un          fillo fisterráns, Xan  e Xurxo Calo, os cales abrázanse e choran pola despedida dos      seus familiares no peirao de A Coruña, os cales ían embarcarse xunto con outros        emigrantes no transatlántico “Juan de Garay” en busca dunha vida mellor.  Esta          foto converteuse nunha das representacións máximas da traumática experiencia          da emigración en Galiza.

•           Descritores onomásticos: Manuel Ferrol, Padre e hijo llorando. Despedida de           emigrantes. 

•          Descritores xeográficos: peirao de A Coruña, Galiza.

•          Descritores temáticos: Pai, fillo, emigración, despedida, barco, peirao, A Coruña.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

É curioso como unha foto tomada por casualidade pode reflexar tanta dor e  sufrimento. Manuel Ferrol conseguiu moi ben isto con esta imaxe, convertíndoa nunha representación máxima do sufrimento da emigración.

Biografía de Manuel Ferrol:

Manuel Ferrol naceu en Cabo Vilán, coñecida como unha das zonas máis perigosas da Costa da Morte, en Galiza. Foi testigo inocente do drama que foi para todos os españois a Guerra Civil. Aos 25 anos de idade decidiu ingresar na Escola de Náutica de A Coruña, pero pronto desistiu para dedicarse á fotografía entusiasmado polo seu amigo Juan Castuera. Foi esa una decisión crucial na súa vida.

En 1950 comezou a gañarse a vida coa fotografía e montou o seu primeiro taller en Betanzos. As súas primeiras obras remuneradas eran retratos de nenos a domicilio. Ademais de realizar retratos colaboraba con varios medios da rexión, “Gaceta Ilustrada”, “Arriba”, “La Hora” e “Vida Gallega”, ademais dunha incursión en cine. Pero un cambio transcendental na súa vida prodúcese o 27 de novembro de 1957, cando por encargo dun sacerdote da Comisión Católica de Emigración, debe ir á Estación Marítima do porto de A Coruña para documentar co seu Rolleiflex o embarque de emigrantes galegos no transatlántico “Juan de Garay”.

Foi entón que a escena construíuse por designio do destino ante os seus ollos: Xan Calo abraza polo pescozo ao seu fijo Xurxo, cos rostros quebrados polo pranto no momento que despiden á nai e dous irmáns do primeiro, quenes parten co soño dunha nova vida. Ahí, nese instante, Ferrol tivo a sensibilidade de xerar unha imaxe que construíse un ícono da tremenda e profunda dor ante a separación das familias. Manuel non soubo entón quenes eran os protagonistas daquela célebre imaxe. Varios anos despois, a fins de 1980, os tres foron reunidos por Antón Reixa nun programa da TVG. O encontro foi tenso, alguén lles dixo que Manuel fixérase millonario coa foto, cando o certo é que, como sucede con moitas fotografías célebres, non gañou diñeiro con elas e incluso en Bos Aires o escritor Eduardo Blanco Amor publicounas baixo a súa firma. En 1958 puido marchar a estudar fotografía a cor en Hamburger Photo Schule e o ano seguiente foi  nomeado corresponsal de TVE en Galicia. En 1961 realiza outra reportaxe de sona, esta vez sobre a liberación do buque "Santa María", secuestrado polo Directorio Ibérico Revolucionario de Liberación. En 1965 gaña a oposición para ser correspondente do No-Do, traballo no que desenvolveu multitude de monográficos sobre diversos temas galegos. Nese traballo tamén tivo o encargo de cubrir as vacacións de verán de Franco, razón pola que se converteu nunha das poucas persoas cunha relación de proximidade no contorno familiar do ditador. Durante os anos setenta participou nun proxecto cinematográfico sobre Castelao. O vínculo de Manuel Ferrol co cinema galego era especialmente forte, até o punto no que unha das cousas das que máis se gababa era que o seu traballo servira de inspiración para varios filmes de Chano Piñeiro.  Nos anos seguintes, Manuel Ferrol, participou en numerosas exposicións internacionais ao lado dos fotógrafos máis importantes do século, sen deixar de traballar até o seu falecemento, en marzo de 2003. Catro anos antes, en 1999 recibira un dos poucos recoñecementos oficiais que tivo en vida: o galardón da Deputación Provincial da Coruña como fotógrafo histórico. a O 25 de xullo dese mesmo ano, por aquel entón presidente da Xunta de Galicia, Manuel Fraga impúxolle a título póstumo a medalla de bronce "os bos xenerosos". Manuel Ferrol morreu no ano 2003, xamáis perdeu a sinxeleza dun home que  transcurriu a súa vida dacordo aos seus principios, xerando unha obra trascendente, nunha época na que mentres outros fotógrafos desesperábanse por chamarse a sí mesmos “artistas” el prefería dicirse “reporteiro”.

Shipbreakers, las termitas del mar.

Aspectos formais:

Autor: Javier Arcenillas.

Nacionalidade: España.

Procedencia da imaxe: Libro.

Xénero: Reportaxe.

Título: Shipbreakers, las termitas del mar.

Dimensións: 920 x 602 cm.

Cor ou branco e negro: Branco e negro.

Data de publicación: 5 de Outubro de 2010.

Lugar de realización: Chittagong, Bangladesh.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos: A dura situación dos traballadores de Chittagong.

Plano da imaxe: Plano detalle.

Natural ou pose preparada: preparación.

Análise do contido:

•          Contexto: Chittagong é un lugar onde os barcos chegan para morir, cargados de         sustancias como amianto, plomo o cadmio, prexudicando  a vida dos traballadores.

•          Retrato, escena, paisaxe...: retrato.

•          Resumo ou descrición do contido: Shipbreakers é un ensaio fotográfico sobre         Chittagong, o cemiterio de barcos más grande del mundo, onde los poboadores            sobreviven día a día con grandes embarcacións en un ambiente contaminante.

•          Descritores onomásticos: Chittagong, Shipbreakers, Javier Arcenillas, cemiterio       de barcos, Bangladesh.

•          Descritores temáticos: A violencia social e as súas consecuencias. A denuncia         das condiciones laborais.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

Esta fotografía amosa un plano detalle dunhas mans castigadas polo traballo, curtidas polo esforzo e ensuciadas pola area. A imaxe representa a dureza á cal vense sometidas estas persoas,  que traballan baixo unhas condicións laborais pésimas e insalubres.

Biografía de Javier Arcenillas:

Javier Arcenillas naceu en Bilbao en 1973. Fotógrafo, Doctor en Psicoloxía Evolutiva e licenciado en fotoperiodismo en 2014.
O seu traballo tivo un longo percorrido, e foi publicado en numerosos medios, ademais de ser premiado  nacional e internacionalmente.  Traballou na axencia COVER dende 2003 como responsable de formación, coordinando a súa Photoescuela para reporteros. Publicou en sitios como TIME, Der Spiegel, National Geographic… Conseguiu máis de 100 premios internacionais de fotografía e numerosas becas. É membro do Gea Photowords.
Desde o 2006, interesouseno problema da violencia das sociedades latinoamericanas, onde comezou a súa triloxía Sicarios, en Guatemala, e a segunda parte Nota Roja en El Salvador, México e Honduras. Para as súas obras inspirouse na obra de outros autores, como Robert Frank, Diane Arbus y Richard Avedon. Arcenillas é un narrador que se implica emocionalmente coa dureza dos temas que aborda. En este último traballo aborda as historias de todas as vítimas que sofren esa violencia indiscriminada que padece a sociedade hondureña e que forma parte dos feitos máis cotidianos da vida.  Defínese como fotógrafo humanista. As súas imaxes son directas, no escatimando riscos persoais para estar cerca do que sucede. A súa obra é maiormente documental, en branco e negro,  con obxectivos descentrables ou con cámaras técnicas.
Polo seu traballo con Médicos do Mundo sobre as cidades Basura en Centroamérica, foi finalista para o Premio Pez de Ojo e o seu libro City Hope resume os seus cinco anos traballando en elo. Publicou en revistas un libro a modo de retrato da sociedade, REVOLUZION, no que se resume a actividade diaria xunto cun ensaio fotográfico da caridade na India chamado Kingdom Charity.

Actualmente leva a cabo novas ideas en paralelo co periodismo tradicional, para difundir os seus proxectos.

Serie- Jerarquías de intimidad (La anunciación)

Aspectos formais:

Autor: Luís González Palma.

Nacionalidade: Guatemala.

Procedencia da imaxe: Ensaio.

Xénero: Artístico.

Data de creación: 2007

Título: Serie- Jerarquías de intimidad (La anunciación)

Dimensións: 1050 x 1050 cm, e 100 cm de diámetro.

Cor ou branco e negro: Cor.

Data de publicación: Arxentina.

Orixinal ou copia: Orixinal.

Asunto ou asuntos: Intento íntimo e persoal  de darlle corpo ós fantasmas que gobernan as relacións persoais.

Plano da imaxe: Plano medio.

Natural ou pose preparada: preparación.

Análise do contido:

•            Contexto: Para o autor, as fotografías reflexan as súas experiencias.

•            Retrato, escena, paisaxe...: Escena

•          Resumo ou descrición do contido: O poder da mirada. Todo o que unha mirada        e capaz de transmitir.

•           Descritores onomásticos: Jerarquías de intimidad, Luís González Palma,                 Constelaciones de lo intangible.

•            Descritores temáticos: Xera unha serie de ficcións fotográficas para crear unha        reflexión sobre as relacións  con outros e cun mesmo. Todas as imaxes destas            series intentan simbolizar as tensións, contradicións, fantasmas y complexidades        que se dan en toda relación.

Reflexión do equipo sobre a imaxe:

Unha imaxe que representa unha escena irreal. Unha muller roza coas puntas dos dedos unhas mans que saen dunha pared de cor azul. Chama en gran medida a atención a mirada ausente da muller, vestida de negro, e de mans envellecidas. O xesto que soporta mentres toca as mans descoñecidas transmítenos a sensación de que está a recordar algo doloroso, como por exemplo a pérdida dalguén amado.

Biografía de Luís González Palma:

Luís González Palma naceu en Guatemala en 1957, onde estudou arquitectura e cinematografía na Universidade de San Carlos. Actualmente vive e traballa en Córdoba, Arxentina. É recoñecido como un dos máis importantes fotógrafos de América Latina. Logrou que as súas fotografía semellasen ás pinturas artísticas. Nos seus traballos pódese notar o alma e o sufrimento da poboación indíxena guatemalteca.

Dende os comezos, o traballo de Luís centrouse na mirada, na súa expresión. Na súa primeira época, centrouse máis en crear metáforas da mirada nos retratos frontais de mirada fixa, mostrando así a súa fraxilidade.  Retratos nos que se percibía a soidade dos suxeitos, e ao mesmo tempo a súa firmeza emocional, onde a mirada resultaba un espazo de contradicións.

Tras moitos cambios na súa vida, na época presente, Luís interesouse por una fotografía diferente, xunto á súa parella, Graciela De Oliveira, pero mantendo sempre presentes as súas permanentes obsesións: a beleza como poder político; a experiencia relixiosa cargada de amor e o dolor como lectura da articulación do mundo. Neste período é onde atopamos a súa serieJerarquías de intimidad. Nesta serie, Luís intenta representar escenas cargadas de experiencias psicolóxicas, dándolles un diálogo, como parte dun guión silencioso. Un ensaio de imaxes cargadas de misterio e tensión, que presentan un drama detido e inquedante, no que cada foto actúa como un instante de sono alargado, e no que as figuras atemporais son como feridas da memoria.

Entre as súas obras destacan La mirada ausente, Corona de laureles, El mago, Mi caja de música.

Fixo tanto exposición persoais, como Nupcias de soledad, Lugar sin reposo ou La fidelidad sin dolor; como exposicións colectivas: Fotobienal de Vigo, Palacio del Conde Duque en Madrid, Museo de Bellas Artes de Buenos Aires.

Recibiu o precio PHotoEspaña “Baume et Mercier” en 1999, e colaborou coa posta en escena de la producción da Ópera “The death and the maiden” na Ópera de Malmö en Suecia, no ano 2008.
Ten tres monografía do seu traballo publicadas, entre as que se pode mencionar”Poems of sorrow” de Arena Ediciones, “El silecion de la mirada” en Ediciones Pelliti en Roma, e
Luíz González Palma, Ediciones “La Fábrica”, España.

¿Que autor faltaría na selección, segundo a vosa opinión?

Jill Furmanovsky: Unha excelente fotógrafa que captou co seu obxectivo os mellores momentos dos concertos dalgúns dos artistas máis recoñecidos do mundo. Entre os seus retratados están Paul McCartney, Led Zeppelin, Pink Floyd, Oasis ou Mick Jagger. É a fotógrafa do rock por excelencia e botei en falta algunha fotografía súa nesta selección porque captar os momentos especiais dos concertos e facelos visuais non é unha tarefa fácil.

Conclusión:

En definitiva, este traballo recolle un total de dez autores, con exemplos detallados das súas respectivas obras, así como as súas completas biografías. 

Ao longo desta tarefa, o equipo adquiriu moitos coñecementos relativos ao mundo da fotografía, e aprendeu a buscar datos non tan fácilmente localizables a tavés da web, sempre a través de páxinas fiables e verídicas. 

Desta forma, levouse a cabo unha extensa tarefa de documentación e un gran traballo en equipo, pois foi necesaria a repartición da tarefa entre os integrantes e a posta en común nas reflexións para acadar a finalización do traballo.

Bibliografía (Harvard):

Cristina Rodero Díaz

Belinchón, G. (2014). Cristina García Rodero se confiesa. EL PAÍS. Disponible en:

http://cultura.elpais.com/cultura/2014/11/17/actualidad/1416257254_999771.html [Consultado 22 Marzo 2016].

España Oculta. (2016). 1st ed. [ebook] Barcelona: Carmelo Pinto Barro. Disponible en:

http://www.ub.edu/sociologia_visual/recerca/oculto.pdf [Consultado 22 Marzo 2016].

Gándara, Y. (2013). Cristina García Rodero: «Cuando salgo a la calle no veo nada; sin

embargo, cuando cojo la cámara suceden muchas cosas» - Jot Down Cultural Magazine. Jot Down Cultural Magazine. Disponible en: http://www.jotdown.es/2013/07/cristina-garcia-rodero-cuando-salgo-a-la-calle-no-veo-nada-sin-embargo-cuando-cojo-la-camara-suceden-muchas-cosas/ [Consultado 22 Marzo 2016].

Guía de Puglia - Apulia. (2016). Guía de La Puglia - Guía de Puglia - Apulia.

Disponible en: http://www.lapuglia.es/ [Consultado 22 Marzo 2016].

Magnumphotos.com. (2016). Magnum Photos Photographer Portfolio. Disponible

en:  http://www.magnumphotos.com/C.aspx?VP3=CMS3&VF=MAGO31_10_VForm&ERID=24KL53Z0AE [Consultado 22 Marzo 2016].

Ministerio de educación, cultura y deporte. (2016). Premio Nacional de Fotografía –

1996-. Disponible en: http://www.mecd.gob.es/cultura-mecd/areas-cultura/promociondelarte/premios/premio-fotografia/premiados/fotografia1996.html [Consultado 22 Marzo 2016].

Obra Social "la Caixa". (2016). España oculta. Fotografías de Cristina García Rodero.

Disponible <Aen:  http://obrasocial.lacaixa.es/ambitos/exposiciones/espanaoculta_es.html [Consultado 22 Marzo 2016].

Xn--espaaescultura-tnb.es. (2016). Cristina García Rodero. Fotografía. Biografía y

obras en España es cultura..  Disponible en: http://www.xn--espaaescultura-tnb.es/es/artistas_creadores/cristina_garcia_rodero.html [Consultado 22 Marzo 2016].

Robert Doisneau:

Fotonostra.com. (2016). Biografía de Robert Doisneau, fotógrado de París. Disponible

en : http://www.fotonostra.com/biografias/doisneau.htm. Consultado 5 Abril 2016.

Colorado, Ó. (2013). La fotografía humanista. Oscar en Fotos. Disponible en:

http://oscarenfotos.com/2013/02/02/la-fotografia-humanista/ [Consultado 5 Abril 2016].

MuyHistoria.es. (2016). Fotos: Besos históricos del cine, la política, las artes y la

cultura - París: el beso del Hotel de Ville. Disponible en: http://www.muyhistoria.es/contemporanea/fotos/besos-historicos-del-cine-la-politica-las-artes-y-la-cultura/beso-paris [Consultado 5 Abril 2016].

OJODIGITAL. (2007). Fotos con Historia 2 (28.03.07) Le baiser de l'Hotel de Ville,

Robert Doisneau. Disponible en:  http://www.ojodigital.com/foro/fotos-con-historia/133692-fotos-con-historia-2-28-03-07-le-baiser-de-l-hotel-de-ville-robert-doisneau.html [Consultado 5 Abril 2016].

Parisalwaysagoodidea2014.wordpress.com. (2013). Jacques Carteaud | PARIS IS

ALWAYS A GOOD IDEA 2014. Disponible en:  https://parisalwaysagoodidea2014.wordpress.com/tag/jacques-carteaud/ [Consultado 5 Abril 2016].

País, E. (2006). Mucho más que un beso. [online] EL PAÍS. Disponible en:

http://elpais.com/diario/2006/11/19/eps/1163921211_850215.html [Consultado 5 Abril 2016].

Siéntate y observa... (2011). Robert Doisneau. El beso del Hôtel de Ville - Siéntate y

observa.... Disponible en:  http://sientateyobserva.com/2011/02/28/el-beso-del-hotel-de-ville-de-robert-doisneau/ [Consultado 5 Abril 2016].

20minutos.es - Últimas Noticias. (2016). Robert Doisneau, el fotógrafo empeñado en

mostrar la vida "no como es, sino como debiera ser" - 20minutos.es. Disponible en: http://www.20minutos.es/noticia/1859557/0/robert/doisneau/exposicion/ [Consultado 5 Abril. 2016].

Chema Madoz:

Borruel, I. (2014). Análisis de una fotografía. [Blog] El documentalista

audiovisual.  Disponible en: http://eldocumentalistaudiovisual.com/2014/01/27/analisis-de-una-fotografia-2/ [Consultado: 5 abril 2016].  

Chemamadoz.com. (2016). Pagina web de Chema Madoz. [online] Disponible

en: http://www.chemamadoz.com/ [Consultado 5 abril 2016].

La Fabrica. (2016). Chema Madoz 5ª edición - La Fabrica. [online] Disponible

en: http://tienda.lafabrica.com/es/catalogo-de-la-fabrica/2901-chema-madoz-5-edicion.html [Consultado 5 abril 2016].

Lafuente, J. (2012). Chema Madoz y el Realismo Mágico. [Blog] Hombre de

Trapo. Disponible en: http://hombredetrapo79.blogspot.com.es/2012/05/chema-madoz-y-el-realismo-magico.html [Consultado 5 abril 2016].  

La pedrera. (2016). Chema Madoz. Ars combinatoria. [online] Disponible en:

https://www.lapedrera.com/es/chema-madoz-ars-combinatoria-0 [Consultado 6 abril 2016].

Mesa León, M. y Aquino Guerra, R. (2007). Manual de indización para archivos.

La Habana, Cuba: Archivo Nacional de la República de Cuba.

Museoreinasofia.es. (1999). Madoz. Objetos 1990-1999 | Museo Nacional

Centro de Arte Reina Sofía. [online] Disponible en: http://www.museoreinasofia.es/exposiciones/madoz-objetos-1990-1999 [Consultado 4 abril 2016].

Trabajo sobre Chema Madoz. (2011). [Blog] Caótica. Disponible en:

http://katatonicaa.blogspot.com.es/2011/05/trabajo-sobre-chema-madoz.html [Consultado 5 abril 2016].    

Man Ray:

Historiadelarte.us. (2016). Surrealismo | Man Ray | EL violín de Ingres. [online]

Disponible en: http://www.historiadelarte.us/pintores/surrealismo/surrealismo-man-ray-el-violin-de-ingres.html [Consultado 6 abril 2016].

Museoreinasofia.es. (2016). Man Ray (Emmanuel Radnitzky) - Le Violon

d'Ingres (El violín de Ingres). [online] Disponible en: http://www.museoreinasofia.es/coleccion/obra/violon-dingres-violin-ingres [Consultado 6 abril 2016].

Nan Goldin and the Uncesored Life. (2016). [Blog] Sun Painted Picture.

Disponible en: http://sunpaintedpicture.blogspot.com.es/2006_06_01_archive.html [Consultado 6 abril 2016].

Ramírez, M. (2016). El Violín de Ingres. [Blog] Crítica Cultural 11. Disponible

en: https://criticacultural11.wordpress.com/2011/03/15/el-violin-de-ingres-2/ [Consultado 6 abril 2016].

The J. Paul Getty in Los Angeles. (2016). Le Violon d'Ingres (Ingres's Violin)

(Getty Museum). [online] Disponible en: http://www.getty.edu/art/collection/objects/54733/man-ray-le-violon-d'ingres-ingres's-violin-american-1924/ [Consultado 6 abril 2016].  

Alberto Korda:

Arthistoryarchive.com. (2016). Alberto Korda - The Photographer behind the

Face of Ernesto Che Guevara - The Art History Archive. [online]Disponible en: http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/photography/Alberto-Korda.html [Consultado  6 Abril 2016].

Cadadiaunfotografo.com. (2011). Alberto Korda. [online]Disponible en:

http://www.cadadiaunfotografo.com/2011/12/alberto-korda.html [Consultado 6 Abril 2016].

Cubadebate. (2010). A 50 años de la famosa foto del Che: “Sencillamente

KORDA”. [online ] Disponible en: http://www.cubadebate.cu/especiales/2010/03/05/roberto-chile-hemos-mirado-korda-ojos-corazon/#.VwTYQNK-2m4 [Consultado 6 Abril 2016].

Ecured.cu. (2016). Alberto Korda - EcuRed. [online] Disponible en:

http://www.ecured.cu/Alberto_Korda [Consultado 6 Abril 2016].

Havana-cultura.com. (2016). Arte cubano | Alberto Korda - fotógrafo cubano.

[online] Disponible en: http://havana-cultura.com/es/artes-visuales/alberto-korda [Consultado 6 Abril 2016].

Huffington Post, El. (2016). La faceta más desconocida de Alberto Korda: el

retrato femenino (FOTOS). [online]Disponible en: http://www.huffingtonpost.es/2015/06/02/alberto-korda-fotografia_n_7483560.html [Consultado 6 Abril 2016].

Matic Zorman

Anon, (2016). [online] Disponible en: https://www.linkedin.com/in/maticzorman

[Consultado 7 Abril 2016].

Ferrer, I. (2016). La imagen de un bebé refugiado gana el World Press Photo.

[online] EL PAÍS. Disponible en: http://cultura.elpais.com/cultura/2016/02/18/actualidad/1455793506_976162.html [Consultado7 Abril 2016].

Matic Zorman. (2014). Matic Zorman. [online] Disponible en:

https://maticzorman.wordpress.com/ [Consultado 7 Abril 2016]

Matic Zorman. (2016). Matic Zorman. [online] Disponible en:

http://maticzorman.com [Consultado 7 Abril 2016].

Matic Zorman. (2016). The Balkan Nights (Exodus). [online] Disponible en:

http://maticzorman.com/index.php/the-balkan-nights/ [Consultado 7 Abril 2016].

País, E. (2016). Fotogalería: World Press Photo 2016: El drama de los

refugiados acapara las fotos del año. [online] EL PAÍS. Disponible en: http://elpais.com/elpais/2016/02/18/album/1455793754_209551.html#1455793754_209551_1455793884 [Consultado 7 Abril 2016].

World Press Photo. (2016). 2016 Matic Zorman PO1. [online] Disponible en:

http://www.worldpressphoto.org/collection/photo/2016/people/matic-zorman [Consultado 7 Abril 2016].

Zorman, M., Register, W., Death, G. and war, F. (2016). Matic Zorman - Blink.

[online] Blink. Disponible en: https://blink.la/u/maticzorman [Consultado 7 Abril 2016].

Olivero Toscani.

Olivierotoscani.com. (2016). Oliviero Toscani. [online] Disponible en:

http://www.olivierotoscani.com/biografia.html [Consultado 7 Abril 2016].

Klatmagazine. (2013). Oliviero Toscani. [online] Disponible en:

http://www.klatmagazine.com/interviews/oliviero-toscani-interview-back-to-the-future-06/8124 [Consultado 7 Abril 2016].

Es.slideshare.net. (2016). CAMPAÑAS DE BENETTON. [online]Disponible en:

http://es.slideshare.net/ClasesEnWeb/campaas-de-benetton [Consultado 7 Abril 2016].

Manuel Ferrol:

Manuelferrol.com. (2016). Manuel Ferrol. [online]Disponible en:

http://www.manuelferrol.com/ [Consultado7 Abril 2016].

Bretemas.blogaliza.org. (2016). Brétemas » Os adeuses. [online]Disponible en:

http://bretemas.blogaliza.org/2011/05/23/os-adeuses/ [Consultado 7 Abril 2016].

Javier Arcenillas:

Blogs.deia.com. (2011). Chittagong | El momento decisivo. [online] Disponible

en: http://blogs.deia.com/momentodecisivo/tag/chittagong/ [Consultado 29 Marzo 2016].

Cadadiaunfotografo.com.(2011). Javier Arcenillas. [online] Disponible en:

http://www.cadadiaunfotografo.com/2011/07/javier-arcenillas.html [Consultado 29 Marzo 2016]

Rafael Roa Fotografía y más. (2015). Javier Arcenillas, "Latidoamérica" - Rafael

Roa Fotografía y más. [online] Disponible en: http://www.rafaelroa.net/blog/2015/04/javier-arcenillas-latidoamerica.html [Consultado 29 Marzo 2016].

Emoleskiner.blogspot.com.es.(2016). MOLESKINER: Shipbreakers: Termitas

de mar. [online] Disponible en: http://emoleskiner.blogspot.com.es/2010/10/shipbreakers-termitas-de-mar.html [Consultado 29 Marzo 2016].

GEA PHOTOWORDS. (2016). PREMIO PARA JAVIER ARCENILLAS. [online]

Disponible en: http://www.geaphotowords.com/blog/premio-para-javier-arcenillas/ [Consultado 29 Marzo 2016].

Fronterad.com (2016).Shipbreakers. Las termitas del mar | FronteraD. [online]

Disponible en: http://www.fronterad.com/?q=shipbreakers-termitas-mar [Consultado 29 Marzo 2016].

Blogs.deia.com. (2011). …Javier Arcenillas: “Shipbreakers, las termitas del

mar”… | El momento decisivo. [online] Disponible en: http://blogs.deia.com/momentodecisivo/2011/12/07/javier-arcenillas-shipbreakers-las-termitas-del-mar/ [Consultado 29 Marzo 2016].

Luís González Palma:

Es.wikipedia.org. (2016). Luis González Palma. [online] Disponible en:

https://es.wikipedia.org/wiki/Luis_Gonz%C3%A1lez_Palma [Consultado 6 Abril 2016].

Gonzalezpalma.com. (2016). Luis González Palma. [online] Disponible en:

http://www.gonzalezpalma.com [Consultado 6 Abril 2016].

Phe.es.(2016). photoespana. [online] Disponible en:

http://www.phe.es/es/noticias/1/noticias_phe/53/hablamos_con_luis_gonzalez_palma_y_graciela_de_oliveira_sobre_la_exposicion_tu_mi_placer [Consultado 6 Abril 2016].